
Πρόγραμμα Στρατηγικών Επενδύσεων (Νόμος 4864/2021 – ΦΕΚ 237/Α/2-12-2021)
Νέο ΦΕΚ που αφορά στις στρατηγικές επενδύσεις και τη βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα.
Το 2021 δημοσιεύτηκε το ΦΕΚ «Στρατηγικές επενδύσεις και βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος μέσω της επιτάχυνσης διαδικασιών στις ιδιωτικές και στρατηγικές επενδύσεις» (Νόμος 4864/2021 – ΦΕΚ 237/Α/2-12-2021), που αφορά στην πραγματοποίηση επενδύσεων με σημασία και όφελος στην ελληνική οικονομία. Οι επενδύσεις, μέσω του ΦΕΚ, στοχεύουν (α) στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, (β) την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, (γ) την αξιοποίηση ή ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, (δ) την τήρηση των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης και της καινοτομίας καθώς και (ε) την προσέλκυση κεφαλαίων από την Ελλάδα ή/και το εξωτερικό.
Δικαιούχοι του Προγράμματος Στρατηγικών Επενδύσεων
Ποιοι δικαιούνται την ένταξη στο Πρόγραμμα;
Στο πρόγραμμα μπορούν να ενταχθούν κυρίως:
- Εμπορικές εταιρίες κάθε είδους (Α.Ε., Ε.Π.Ε., ΙΚΕ κ.ά.).
- Συνεταιρισμοί (αγροτικοί, κοινωνικοί, κ.λπ.).
- Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.), Ομάδες Παραγωγών, Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις, Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις, Συνεταιριστικές Εταιρείες, κ.ά.
- Υπό ίδρυση ή υπό συγχώνευση εταιρείες.
- Κοινοπραξίες με εμπορική δραστηριότητα.
- Επιχειρήσεις που λειτουργούν με τη μορφή κοινοπραξίας
- Δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις (και θυγατρικές τους), υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχουν αναλάβει αποκλειστικά δημόσιο έργο και δεν επιχορηγούνται από το κράτος για τη λειτουργία τους.
Κατηγορίες Επενδύσεων μέσω του Προγράμματος
Ποιες είναι και πώς διαχωρίζονται οι κατηγορίες των στρατηγικών επενδύσεων;
Ο νόμος χωρίζει τις επενδύσεις σε διάφορες «κλίμακες» ή «τύπους», με βάση κυρίως το ύψος του προϋπολογισμού και τον αριθμό νέων θέσεων εργασίας (ΕΜΕ – Ετήσιες Μονάδες Εργασίας). Έτσι, προκύπτουν οι παρακάτω κατηγορίες:
Στρατηγικές Επενδύσεις 1:
- Προϋπολογισμός πάνω από 75 εκατ. ευρώ, ή
- Προϋπολογισμός πάνω από 40 εκατ. ευρώ και ταυτόχρονα δημιουργία 75 νέων θέσεων εργασίας (ΕΜΕ).
Στρατηγικές Επενδύσεις 2:
- Προϋπολογισμός πάνω από 20 εκατ. ευρώ, αλλά πρέπει να αφορούν συγκεκριμένους τομείς (π.χ. αγροδιατροφή, καινοτομία, βιοτεχνολογία, πολιτιστική βιομηχανία, ρομποτική, τεχνητή νοημοσύνη, ιατρικός τουρισμός, κ.λπ.) ή επενδύσεις ψηφιακού μετασχηματισμού / cloud computing.
- Προϋπολογισμός πάνω από 30 εκατ. ευρώ και ταυτόχρονα τουλάχιστον 50 νέες θέσεις εργασίας (ΕΜΕ).
- Επενδύσεις μέσα σε Οργανωμένους Υποδοχείς Μεταποίησης/Επιχειρηματικής Δραστηριότητας: Προϋπολογισμός πάνω από 20 εκατ. ευρώ και τουλάχιστον 40 νέες θέσεις εργασίας (ΕΜΕ).
Εμβληματικές Επενδύσεις:
Πρόκειται για επενδύσεις από σημαντικές/«διακεκριμένες» επιχειρήσεις, με έντονα χαρακτηριστικά καινοτομίας, πράσινης οικονομίας, χαμηλού περιβαλλοντικού αποτυπώματος και ισχυρού αντίκτυπου στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας διεθνώς.
Στρατηγικές Επενδύσεις Ταχείας Αδειοδότησης:
- Προϋπολογισμός πάνω από 20 εκατ. ευρώ και τουλάχιστον 30 νέες θέσεις εργασίας.
- Προϋπολογισμός πάνω από 10 εκατ. ευρώ, τουλάχιστον 30 θέσεις εργασίας, εφόσον αποτελεί συνέχεια (μέρος) ήδη χαρακτηρισμένης στρατηγικής επένδυσης που έχει υλοποιηθεί.
- Προϋπολογισμός πάνω από 15 εκατ. ευρώ, με διατήρηση τουλάχιστον 100 θέσεων εργασίας, για υφιστάμενες επενδύσεις που προχωρούν σε εκσυγχρονισμό/επέκταση.
Αυτοδίκαια εντασσόμενες στρατηγικές επενδύσεις
- Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) ανεξαρτήτως ποσού.
- Ευρωπαϊκά Ενεργειακά Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) ανεξαρτήτως ποσού.
- Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEI) ανεξαρτήτως ποσού.
- Επενδύσεις για χωρική οργάνωση επιχειρήσεων (π.χ. επιχειρηματικά πάρκα) με έκταση ≥ 500 στρέμματα και προϋπολογισμό > 10 εκατ. ευρώ.
Ειδικές ρυθμίσεις για επενδύσεις ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας)
Για να χαρακτηριστούν ως «Στρατηγικές Επενδύσεις», τα έργα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι απαραίτητο, μαζί με τις επιμέρους προϋποθέσεις κάθε κατηγορίας, να πληρούν και τις παρακάτω προϋποθέσεις:
- Να εμπίπτουν σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες:
- Συστήματα που συνδυάζουν σταθμό ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε. και σύστημα Παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου, παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια χρησιμοποιείται αποκλειστικά για Παραγωγή υδρογόνου.
- Εγκαταστάσεις θαλάσσιων αιολικών ή/και πλωτών φωτοβολταϊκών πάρκων.
- Εργα Α.Π.Ε. που διασυνδέουν περιοχές Επικράτειας που έχουν διασυνδεθεί και δεν προβλέπεται να διασυνδεθούν με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας μέσω υποβρύχιου καλωδίου, σύμφωνα με το εγκεκριμένο, κατά αίτηση υπαγωγής, Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (Δ.Π.Α.) του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Ε,Σ.Μ.Η.Ε.).
- Εργα Α.Π.Ε. πλήρως ελεγχόμενης ηλεκτροπαραγωγής σύμφωνα παρ. 14 του άρθρου 2 του ν. 4414/ 2016 (Α’ 149).
- Συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. Τα έργα της παρούσας υποπερίπτωσης λαμβάνουν αποκλειστικά κίνητρο ταχείας αδειοδότησης. Τα εν λόγω έργα έχουν κοινό σημείο σύνδεσης με το Ε.Σ.Μ.Η.Ε. και διαθέτουν προϋπολογισμό κατ’ ελάχιστον εβδομήντα εκατομμύρια (75.000.000) ευρώ, πλην των Εμβληματικών Επενδύσεων Στρατηγικής Σημασίας για τις οποίες δεν απαιτείται όριο προϋπολογισμού. (ΦΕΚ Α 27/14.2.2023 ο Ν. 5019/2023).
Κίνητρα για την ένταξη στο Πρόγραμμα
Ποια κίνητρα (οφέλη) προσφέρονται για την ένταξη στο Πρόγραμμα;
Δικαίωμα εγκατάστασης και διατήρησης φορολογικής κατοικίας στο εξωτερικό
Έως 10 στελέχη της επιχείρησης, μαζί με τις οικογένειές τους, μπορούν να εγκατασταθούν στην Ελλάδα διατηρώντας τη φορολογική κατοικία τους στο εξωτερικό (για εισοδήματα που δεν αποκτώνται στην Ελλάδα).
Κίνητρο Χωροθέτησης – ΕΣΧΑΣΕ
Δυνατότητα δημιουργίας Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ), το οποίο εγκρίνεται με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος.
Φορολογικά Κίνητρα
Με την ένταξη στο πρόγραμμα προσφέρονται τα παρακάτω φορολογικά κίνητρα:
- Σταθεροποίηση του φορολογικού συντελεστή εισοδήματος για 12 χρόνια από την ολοκλήρωση της επένδυσης.
- Φορολογική απαλλαγή, δηλαδή απαλλαγή μέρους από τον φόρο εισοδήματος επιχειρήσεων, μέχρι ενός συγκεκριμένου ποσού, που υπολογίζεται στα προ φόρων κέρδη. Τα κέρδη αυτά προκύπτουν, με βάση τη φορολογική νομοθεσία, από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, μετά από την αφαίρεση του φόρου του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, ο οποίος αναλογεί στα κέρδη που διανέμονται ή αναλαμβάνονται.
- Επιτάχυνση αποσβέσεων των παγίων (δηλαδή μεγαλύτερο ποσοστό απόσβεσης) που έχουν ενταχθεί στο συγκεκριμένο σχέδιο επένδυσης με προσαύξηση των οικείων συντελεστών κατά ποσοστό 100%. Ο τελικός προσαυξημένος συντελεστής δεν μπορεί να υπερβαίνει το 40%, σε περίπτωση που ο αρχικός συντελεστής απόσβεσης είναι ανώτερος του 20%.
Κίνητρο Ταχείας Αδειοδότησης
Η έκδοση οποιασδήποτε άδειας που είναι αναγκαία για το σχέδιο επένδυσης (π.χ. για οικοδομικές εργασίες, εγκατάσταση εξοπλισμού κ.λπ.) πρέπει να ολοκληρώνεται εντός 45 ημερών. Το συγκεκριμένο κίνητρο είναι υψίστης σημασίας για τον επενδυτή, καθώς μειώνει γραφειοκρατικές καθυστερήσεις.
Κίνητρα Ενίσχυσης Δαπανών (Επιχορηγήσεις)
Οι στρατηγικές επενδύσεις μπορούν να λάβουν επιχορηγήσεις σε μορφή χρηματικών ποσών που καλύπτουν μέρος συγκεκριμένων επιλέξιμων δαπανών. Ενδεικτικά:
- Κάλυψη δαπανών για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση ή ΑμεΑ. Η συγκεκριμένη ενίσχυση μαζί με τυχόν άλλες κρατικές ενισχύεσεις που λαμβάνει ο επενδυτής, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 5.000.000 ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο.
- Κάλυψη δαπανών για έργα έρευνας & ανάπτυξης, βιομηχανική έρευνα, πειραματική ανάπτυξη, μελέτες σκοπιμότητας κ.λπ. Η συγκεκριμένη ενίσχυση, μαζί με τυχόν άλλες κρατικές ενισχύσεις που λαμβάνει ο επενδυτής, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα:
- 20.000.000 ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο για έργα βιομηχανικής έρευνας
- 15.000.000 ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο για έργα πειραματικής ανάπτυξης
- 7.500.000 ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο για έργα μελετών σκοπιμότητας και προετοιμασίας
Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας
Για τις «εμβληματικές» επενδύσεις, μπορούν να δοθούν πρόσθετες ενισχύσεις:
- Επιχορήγηση (χρηματικό ποσό επί των επιλέξιμων δαπανών).
- Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing).
- Επιδότηση του κόστους νέων θέσεων εργασίας.
Επιπλέον, για επενδύσεις σε περιοχές Ζωνών Απολιγνιτοποίησης (Ζ.ΑΠ.) τα ποσοστά ενίσχυσης μπορεί να φτάσουν το 100% του μέγιστου επιτρεπτού ορίου, ενώ για τις υπόλοιπες περιοχές είναι στο 80%.
Πώς υποβάλλεται η πρόταση;
- Η αίτηση γίνεται προς την «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» (Enterprise Greece), η οποία εξετάζει αν το επενδυτικό σχέδιο πληροί τα κριτήρια.
- Υπάρχει διαχειριστική αμοιβή (για έξοδα εξέτασης φακέλου) ίση με 0,01% του συνολικού κόστους της επένδυσης, με ελάχιστο τα 50.000 ευρώ και μέγιστο τα 250.000 ευρώ.
Υποβολή Αίτησης στο Τεχνικό Γραφείο Ιωάννης Χατζηπαπαδόπουλος & Συνεργάτες
Το Τεχνικό Γραφείο Χατζηπαπαδόπουλος & Συνεργάτες υποστηρίζει το επενδυτικό σχέδιο και την αίτηση του ενδιαφερόμενου φορέα με τις παρακάτω υπηρεσίες:
- Προκαταρκτικές μελέτες & προετοιμασία φακέλου
- Εκπόνηση μελετών σκοπιμότητας (feasibility studies).
- Συγκέντρωση και οργάνωση των απαραίτητων δικαιολογητικών και τεχνικών εγγράφων.
- Υποστήριξη στη σύνταξη του επενδυτικού φακέλου που υποβάλλεται στην Enterprise Greece.
- Χωροταξικός & πολεοδομικός σχεδιασμός
- Έλεγχος των πολεοδομικών όρων και περιορισμών.
- Προετοιμασία μελετών χωροθέτησης ή και Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ), εφόσον απαιτείται.
- Διασφάλιση συμμόρφωσης με τους όρους και τις προϋποθέσεις της νομοθεσίας (Ν. 4864/2021).
- Μελέτες & αδειοδοτήσεις
- Εκπόνηση όλων των απαιτούμενων τεχνικών μελετών (αρχιτεκτονικών, στατικών, ηλεκτρομηχανολογικών κ.λπ.).
- Σύνταξη και κατάθεση φακέλου για περιβαλλοντική αδειοδότηση, περιλαμβάνοντας τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ).
- Παρακολούθηση των χρονοδιαγραμμάτων και των προθεσμιών για τη γρήγορη ολοκλήρωση των αδειοδοτήσεων.
- Τεχνική & συμβουλευτική καθοδήγηση κατά την υλοποίηση
- Επίβλεψη των κατασκευαστικών εργασιών, διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας στο εργοτάξιο.
- Ενεργή συμμετοχή στην παρακολούθηση του χρονοδιαγράμματος και του κόστους, ώστε η επένδυση να ολοκληρωθεί έγκαιρα και εντός προϋπολογισμού.
- Έκδοση όλων των απαραίτητων βεβαιώσεων και πιστοποιητικών μετά την ολοκλήρωση του έργου.
- Οικονομοτεχνική υποστήριξη
- Βοήθεια στην κατάρτιση και τεκμηρίωση των επιλέξιμων δαπανών για την αξιοποίηση των οικονομικών κινήτρων (π.χ. επιχορηγήσεις, φορολογικές απαλλαγές κ.ά.).
- Συνεργασία με εξειδικευμένους οικονομικούς συμβούλους, ώστε να μεγιστοποιηθεί το όφελος από το νομοθετικό πλαίσιο.
- Συνεχής ενημέρωση για αλλαγές της νομοθεσίας
- Παρακολούθηση τυχόν τροποποιήσεων ή νέων εγκυκλίων που αφορούν στρατηγικές επενδύσεις και έγκαιρη προσαρμογή του έργου σε αυτές.
Διάρκεια Υλοποίησης Προγράμματος
Η ολοκλήρωση μιας Στρατηγικής Επένδυσης δεν μπορεί να ξεπερνά τα 15 χρόνια από την ημερομηνία που εκδίδεται η απόφαση χαρακτηρισμού της ως στρατηγικής.